Jaskyňa Silická ľadnica (Silicka Jaskinia Lodowa)

Położenie

Silická ľadnica położona jest na wysokości 503 m n.p.m, w obrębie Silickej planiny. Otwór wejściowy oddalony jest około 3 km na południowy- wschód od jaskini Gombaseckej, 1 km od osady Silica oraz 4 km od drogi krajowej nr 16. Silická ľadnica jest jedną z dwóch (drugą z nich jest Bezodná ľadnica) lodowych jaskiń znajdujących się na terenie Parku Narodowego Slovenský kras. Ponadto uważana jest za najniżej położoną jaskinię lodową klimatu umiarkowanego na świecie.

Geomorfologia

Jaskinia została uformowana w triasowych wapieniach typu wetterstein. Około 2 tys. lat temu została przemodelowana, na skutek zawalenia stropu jednej z większych jaskiniowych komór. Niższe, głównie horyzontalne korytarze zostały wyrzeźbione przez wody Čierného potoku. Z kolei górne partie jaskini przez większość roku są wypełnione lodem. Początek zlodowacenia nastąpił wkrótce po przemodelowaniu jaskini, na skutek utworzenia się zamkniętej przestrzeni.

Tworzenie się lodowych form możliwe jest dzięki ograniczonej cyrkulacji nagromadzonego w zimie chłodnego powietrza. W jaskini znajduje się m.in. około 15 metrowy lodospad. Gdybyśmy jednak byli speleologami to na trasie naszej wycieczki znalazła by się komora Archeologicky dóm. Idąc dalej, w głąb jaskini po pewnym czasie dotarlibyśmy do Čierného potoku oraz ciągnących się wzdłuż niego komór i syfonów połączonych wąskimi korytarzami. W 1988 roku jaskiniowi nurkowie dokonali odkrycia kolejnych części jaskini znajdujących się za syfonem Kufr. Największą salą Silickej ľadnicy jest mierząca 43 metry wysokości komora Karina.

Historia

Przeprowadzone badania archeologiczne potwierdziły, że jaskinia była zamieszkiwana przez człowieka jeszcze przed rozpoczęciem jej zlodowacenia. Wewnątrz jaskini odnaleziono przedmioty pochodzące z różnych epok: paleolitu, kultury bukowogórskiej, epoki brązu i żelaza, a także okresu lateńskiego.

Jak większość jaskiń, tak i ta była znana okolicznej ludności od dawna. W 1704 r. odwiedził ją Georg Buchholtz młodszy, który 14 lat później sporządził najstarszy znany opis jaskini. Kilkanaście lat później o jaskini w swoich pracach dwukrotnie wspominał Matej Bel. Jej opis pojawił się w liście do Royal Society w Londynie. Genezę jaskini starali się wyjaśnić licznie przybywający na tereny Gemeru europejscy naukowcy m.in. angielski przyrodnik Robert Townson, węgierscy przyrodnicy Pál Kitaibel i János Hunfalvy, francuski mineralog François Sulpice Beudant oraz austriacki geograf i speleolog Adolf Schmidl.

Ciekawostką jest, że w latach 1863-1867 funkcjonował tu niewielki browar, który swoje wyroby przechowywał w chłodzie jaskini. Okrycia Archeologického dómu dokonał w 1931 roku słowacki speleolog Ján Majko, który był również prekursorem teorii o połączeniu Silickej ľadnicy z Gombasecką jaskinią. Dowodem tego miał być przepływający przez obie jaskinie Čierny potok. Eksploracja dalszych części jaskini miała miejsce dopiero 50 lat później. W 1973 r. jaskinia została objęta ochroną jako chránený prírodný výtvor (CHPV), a w 1995 r. wraz z innymi jaskiniami Krasu Słowacko-Węgierskiego została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO.

W 1979 roku otwór wejściowy jaskini został przystosowany do samodzielnego zwiedzania. Dla turystów przygotowano tarasy widokowe oraz betonowe schody ułatwiające tej części jaskini.

Spacer do jaskini

Nasz spacer rozpoczniemy na parkingu położonym przy drodze 3009. Do Silickej ľadnicy zaprowadzi nasz biegnący przez las liściasty żółty szlak dojściowy. Po około 10-15 minutach dotrzemy do rázcestie Silická ľadnica, a po kolejnych 5 minutach dojdziemy nad skraj leja krasowego, w którym znajduje się wejście do jaskini.

Ľadnice możemy podziwiać z tarasu widokowego lub zejść betonowymi schodami na dno znajdującego się pod nawisem skalnym otworu wejściowego. Na jego dnie znajdują się kolejne dwie zabezpieczone barierkami platformy widokowe. Niestety na tym etapie będziemy musieli zakończyć zwiedzanie, ponieważ dalsze części jaskini nie zostały udostępnione dla ruchu turystycznego.

Nasza opinia

Spacer do jaskini polecamy wszystkim miłośnikom słowackich jaskiń oraz odwiedzjącym Park Narodowy Slovenský kras. Do Silickej ľadnicy warto zajrzeć na przykład przy okazji pobytu w Gombaseckiej jaskini. Trasa wycieczki nie jest zbyt wymagająca, dlatego cały spacer wraz ze zwiedzaniem nie powinien zająć nam dłużej niż godzinę. Szlak jest dobrze oznakowany przez co nie będziemy mieli większych trudności z dotarciem do Silickej ľadnicy.

Bibliografia

• D. Kollár, Jaskyne. Prirodne Krásy Slovenska, wyd.1, Bratislava, DAJAMA, 2011, 978-80-8136-000-8,
• P. Bella, Slovensko. Sprístupnené jaskyne, Liptovský Mikuláš, GRAFON, 80 -89130-08-9,
• http://www.ssj.sk/sk