Słowacki spływ Dunajcem (Splav Dunajca na pltiach) – Červený Kláštor

Położenie i dojazd

Słowackie przystanie flisackie położone są bezpośrednio przy drodze nr 543 i oddalone są ok. 7 km od Zamku w Niedzicy, ok. 4 km od przejścia granicznego Lysá nad Dunajcom, 23 km od Ľubovnanského hradu, 24 km od Piwnicznej Zdroju oraz ok. 30 km od Vysokých Tatr.

Parkowanie

Parkingi położone są po obu stronach Dunajca. Po słowackiej stronie parkingi mieszczą się bezpośrednio przy przystaniach Majere-Kvašné lúky oraz Červený Kláštor. Natomiast, po polskiej stronie miejsca do zaparkowania znajdziemy np. przy ul. Szkolnej 34 (naprzeciw kościoła Narodzenia NMP) oraz ul. Trzech Koron 1 (przy szkole podstawowej, tuż przy kładce). Wybierając tę opcję musimy pamiętać, że musimy doliczyć dodatkowe 15-20 min na dojście do przystani Červený Kláštor.

Geologia

Z geologicznego punktu widzenia Prielom Dunajca (Pieniński Przełom Dunajca), tak jak większość słowackich przełomów rzecznych np. Prielom Váhu, Hornadu itp., zaliczany jest do przełomów antecendentnych (przetrwałych). Tego typu przełomy powstają podczas powolnego wypiętrzania się masywu górskiego. Ruchy tektoniczne są na tyle powolne, że przepływająca na ich terenie rzeka nadąża z pogłębianiem swojego koryta. Wskutek antecedencji rzeka nie zmienia swego koryta i tworzy przełomy, w których jej bieg przypomina bieg rzeki nizinnej – charakteryzuje się krętym, meandrowym przebiegiem.

Przebieg spływu

Spływ z pltnikami (słowackimi flisakami) można rozpocząć w dwóch miejscach: w miejscowości Majere lub w Červeným Kláštore (Pltnica 86). My wybraliśmy tę drugą opcję. Słowacki splav (spływ) mierzy około 10 kilometrów i kończy się w pobliżu pieszego przejścia granicznego Szczawnica – Lesnica. Spływ trwa około 90–120 minut i jego czas zależy od aktualnego poziomu wody. Sezon trwa od 15 kwietnia do końca października.

Warto wspomnieć, że flisacy po słowackiej stronie dysponują ograniczoną liczbą łodzi i w zależności od pory dnia, liczby turystów itp. godziny spływów są nieregularne, a oczekiwanie na spływ może się wydłużyć.

My odbywaliśmy spływ w niedzielne przedpołudnie, kiedy zainteresowanie było dość duże, przez co na naszą kolej musieliśmy poczekać kilkadziesiąt minut. Przy przystani flisackiej Červený Kláštor mieści się reštaurácia „u Pltníka Jaška”, w której można zaczekać na swój spływ. Pozytywną stroną takiego oczekiwania jest możliwość zobaczenia, jak wygląda rozpakowywanie i wodowanie flisackich tratw.

Podczas spływu będziemy przepływać m.in. u podnóża Trzech Koron i Sokolicy oraz przez miejscowości Sromowce Niżne i Červený Kláštor.

Červený Kláštor

U ujścia potoku Lipník do Dunajca, tuż za wiekowymi lipami, wznosi się XIV-wieczny kompleks klasztorny Červený Kláštor (pierwotnie Lechnický kláštor). Fundację klasztoru potwierdziła w 1319 r. Spišská Kapitula, a w 1320 r. zgodę na jego budowę wyraził król Karol I Róbert z Anjou (Karol I Robert Andegaweński). Fundacja klasztoru była częścią pokuty, jaką miał ponieść Kokoš z rodu Brezovických za zabicie proboszcza z Chmeľova. Pełny wymiar kary stanowił fundację 6 klasztorów i zamówienie aż 4 tys. mszy żałobnych.

Klasztor swoją nazwę zawdzięcza czerwonemu kolorowi dachówek pokrywających dachy klasztornych budynków. Jego historia jest ściśle związana z działalnością członków dwóch zakonów – kartuzów (od 1320 do 1567) oraz kamedułów (od 1711 do 1782), które należały najsurowszych zakonów pustelniczych. Do najważniejszych budynków kompleksu należą: kostol sv. Antona Pustovníka z kaplicami oraz ruiny eremów (pustelni zakonnych).

Trzy Korony (982 m n.p.m.)

Od momentu wypłynięcia z przystani aż pierwszego meandru (ok. 2,5 km) towarzyszyć nam będzie widok na południowe stoki Trzech Koron. Masyw składa się z pięciu turni zbudowanych z wapieni rogowcowych: Płaska Skała, Nad Ogródki, Pańska Skała, Niżnia Okrąglica (Ganek) oraz najwyższy z nich Okrąglica (to właśnie na niej znajduje się platforma widokowa). Szczyt był odwiedzany przez turystów od niepamiętnych czasów, ale dopiero na początku XX wieku wyznaczono pierwszą ścieżkę prowadzącą na szczyt. Ponadto, z wierzchołkiem związana jest legenda o latającym mnichu – bracie Cyprianie, który dzięki własnoręcznie skonstruowanym skrzydłom sfruną na dziedziniec Červeného kláštoru.

Jánošíkov skok

U podnóża polskiego Facimiechu (668 m n.p.m.) i słowackiej Kláštornej hory (657 m n.p.m.) znajduje się tzw. Jánošíkov skok, który swoją nazwę zawdzięcza niecodziennemu wyczynowi, jaki dokonał uciekający przed pościgiem rozbójnik. Według lokalnej legendy, to właśnie w tym miejscu Jánošík przeskoczył na drugi brzeg. Pomimo tego, że jest to najwęższy punkt Prielomu Dunajca, skok na odległość 12 metrów po dziś dzień stanowi nie lada wyczyn. Dla porównania rekord świata w skoku w dal, ustanowiony w 1991 r. przez Mike’a Powella, wynosi „zaledwie” 8,95 metra.

Sedem Mníchov (Siedem Mnichów)

Za górzystym półwyspem Klejowej Góry wyłoni się masyw Holicy (828 m n.p.m.). Na jej południowych stokach znajduje się grupa skalnych turni, tzw. Sedem mníchov (Siedem Mnichów). Podobno są to mnisi z pobliskiego Červeného Kláštoru, których za karę (prawdopodobnie wizyty u mniszki mieszkającej po drugiej stronie rzeki) zaklęto w skały.

Sokolica (747 m n.p.m.)

Sokolica, obok Trzech Koron, jest jednym z najpopularniejszych celów pienińskich wycieczek. Na jej szczycie znajduje się punkt widokowy, z którego roztacza się widok na Prielom Dunajca, Pieniny, Spišską Magure, Belianske i Vysoké Tatry. Na szczyt, zawdzięczający swoją nazwę gniazdującym niegdyś na jej zboczach sokołów, prowadzi niebieski szlak (ok. 1 h drogi z Przeprawy pod Sokolicą). Jej południowe, niemal pionowe ściany wznoszą się ponad 300 metrów nad korytem rzeki. Kilkadziesiąt metrów pod nią mieści się wapienna iglica zwana Głową Cukru – jej nazwa pochodzi od wytwarzanych przed II wojną cukrowych bloków.

Lesnica – Prístav pltí pri chate Pieniny

Nasz spływ zakończymy w pobliżu przejścia granicznego Szczawnica – Lesnica. Przy przystani znajduje się punkt informacji turystycznej (infocentrum), sklep z pamiątkami i drobnymi przekąskami oraz piesze przejście graniczne, a także przebiega ścieżka rowerowa oraz czerwony szlak, który zaprowadzi nas do ujścia Lesnického potoku.

Prielom Lesnického potoka

Po dotarciu do rozdroża ujście Lesnického potoku naszą wyprawę możemy kontynuować czerwonym szlakiem do Červeného Kláštoru lub wybrać biegnący dnem wąwozu niebieski szlak, który zaprowadzi nas do chaty Pieniny.

Prielom Lesnického potoka to ponad 500 metrowy wąski i głęboki wąwóz, mieszczący się w końcowym odcinku Lesnického potoku. Jego cechą charakterystyczną są strome i wysokie ściany wyżłobione w wapiennych i dolomitowych skałach. Ponad dnem wąwozu wznoszą się skały Vylízaná (Wylizana) oraz Osobitá skala (Sama Jedna) i Bystrzyk.

Chata Pieniny

W schronisku znajduje się restauracja serwująca typową kuchnię słowacką (my polecamy Goralský guľáš). Do dyspozycji gości przygotowano ok. 200 miejsc na tarasie letnim, ok. 50 wewnątrz restauracji i tyle samo w kolibie góralskiej. Dla grup zorganizowanych istnieje możliwość zorganizowania piknikov v prírode z muzyką góralską. Ponadto w obiekcie mieści się baza noclegowa dysponująca 32 pokojami dwuosobowymi, 6 jednoosobowymi oraz apartamentem góralskim.

Powrót

Na parkingu przy Chacie Pieniny stacjonują autobusy i mikrobusy, które zawiozą nas do przystani początkowej. Przejazd autobusem (ok. 18 km) trwa ok. 20–25 minut i jest dodatkowo płatny.

Drugą opcją powrotu do Červeného Kláštoru jest spacer wzdłuż Dunajca Náučným chodníkem Prielom Dunajca oraz czerwonym i niebieskim szlakiem (ok. 9 km, czas przejścia: 2h 45 min.). Na niemal całej długości Pieninská cesta przebiega po ponad 200 letniej, kamiennej ścieżce. Wybudowany na polecenie cesarzowej Marii Teresy chodnik pełnił funkcję szlaku handlowego łączącego Austro-Węgry z kopalnią soli w Wieliczce, stąd nazywany był drogą solną. Ścieżka przebiega dość łagodnie, choć w kilku miejscach czeka na nas niewielkie podejście.

Odcinek łączący Szczawnicę z Sromowcami jest bardzo chętnie używany przez rowerzystów (trasa Velo Dunajec) i to oni stanowią największą grupę obiorców. Jak się pewnie domyślacie trzecią opcją powrotu jest wypożyczenie roweru np. w wypożyczalni przy Chacie Pieniny i przejazd jednośladem do przystani.

Spacer wzdłuż Dunajca polecamy zwłaszcza w godzinach popołudniowych, kiedy ruch rowerowy jest mniejszy, dzięki czemu bez obaw będziemy mogli podziwiać pienińskie krajobrazy.

Na przełomie wiosny i lata 2023 roku Pieninská cesta została poddana rekonstrukcji. Prace przeprowadzono w ramach projektu pt. Zwiększenie atrakcyjności pogranicza polsko-słowackiego w Pieninach poprzez modernizację istniejącej infrastruktury turystycznej, który obejmuje m.in. renowację nawierzchni drogi, murów oporowych oraz dwóch mostów.

Ważne! W dniu 11 lipca Pieninská cesta została ponownie otwarta dla ruchu turystycznego (pieszego i rowerowego), ale prace budowlane będą kontynuowane do końca sierpnia 2023 roku. Władze Pieninského národného parku proszą wszystkich odwiedzjących o wyrozumiałość i przestrzeganie ograniczeń.

Nasza opinia

To już trzeci raz kiedy to wybraliśmy się na spływ Dunajcem. Wszystkie spływy odbywały się z pltnikami (słowackimi flisakami) i każdy z nich wspominamy bardzo pozytywnie.

Na jednej tratwie mieści się ok. 12-14 osób, a z grupą płynie dwóch flisaków – kapitan (pełniący funkcję przewodnika) oraz kierujący. Niemal przez cały czas spływu prowadzony jest komentarz krajoznawczy. Kapitan opowiada o wszystkich charakterystycznych miejscach na trasie naszego spływu m.in. Trzech koronach, Červeným Kláštorze itp.

Obserwując spływających w różnych punktach nad Dunajcem zauważyliśmy, że w porównaniu do ilości polskich tratw tych słowackich jest nie wiele. Na jedną tratwę słowacką przypada 10-15 polskich. Taka dysproporcja wynika podobno z liczby mieszkańców Polski (ok. 38 mln) i Słowacji (ok. 5 mln). Tak przynajmniej twierdził flisak, który z nami płynął 😉

Przed rozpoczęciem spływu należy zapoznać się z aktualną prognozą pogody, ponieważ w Pieninach pogoda zmienia się bardzo szybko, a zjawiska pogodowe bywają bardzo gwałtowne. W słoneczne dni warto ze sobą zabrać nakrycie głowy. Natomiast w pochmurne jakieś okrycie wierzchnie, tj. bluzę lub kurtkę przeciwdeszczową.

Bibliografia

• Pltnictvo Dunajec – Červený Kláštor
• Múzeum Červený Kláštor
• Chata Pieniny
• Náučné chodníky na Slovensku
• Pieninský národný park

Zamieszczone w artykule zdjęcia oraz materiały zostały zebrane w czerwcu 2022 roku.