Bzovík — niewielka miejscowość w kraju bańsko–bystrzyckim. To właśnie tutaj znajduje się jedna z najbardziej tajemniczych budowli na Słowacji — gotycko–renesansowa twierdza o tej samej nazwie, powstała na skutek przebudowy opactwa Cystersów.
Dojazd
Twierdza leży około 5 kilometrów od drogi krajowej nr 66/E77 (Zvolen – Šahy). Zjazd na drogę wojewódzką nr 526, prowadzącą do wsi Bzovík, znajduje się między miejscowościami Devičie i Krupina. Istnieje możliwość bezpośredniego podjazdu pod samą twierdzę, pod którą znajduje się niewielki parking.
Architektura
Najstarszą częścią kompleksu klasztornego był XII-wieczny, jednonawowy kościół klasztorny z dwiema wieżami. Od północnej strony przylegała gotycka zakrystia i dwupoziomowy klasztor z wirydarzem i krużgankami. Podczas przebudowy w XVI wieku kościół i klasztor rozebrano. Obszar dawnego klasztoru otoczono potężnymi murami obwodowymi oraz wzniesiono cztery narożne wieże, do których można było dostać się bezpośrednio z murów obronnych lub przez gotycko-renesansowe portale.
Do dzisiejszych czasów oprócz fortyfikacji w postaci murów obronnych i czterech narożnych baszt, przetrwały ruiny dawnego klasztoru i część romańskiego kościoła z zachowaną zakrystią. Na niektórych portalach możemy znaleźć, datowane na rok 1545, inicjały S.B – Sigismundus Balassa.
Historia
Najstarsza wzmianka o wsi pochodzi z 1135 roku. Datę wiąże się z aktem lokacyjnym opactwa zakonu cystersów. Jego założycielem był szlachetny Lampert z Hunt-Poznan (Hont-Pázmány). W XV wieku klasztor stał się celem częstych ataków (m.in. Husytów), kilka razy spłonął, po czym był ponownie odbudowywany.
Po wypędzeniu mnichów, w okresie między 1179 a 1181 rokiem, na ich miejsce sprowadzono zakon premonstratensów. Wkrótce ich kapituła stała się największą posiadłością feudalną w regionie Hontu. W 1530 roku kapitułę opanował oligarcha – Zygmund Balassa, który przejął majątek premonstratensów i wypędził zakonników. W obawie przed najazdami tureckimi, w latach 1530-1546 nastąpiła modernizacja i przebudowa romańskiego klasztoru na gotycko-renesansową warownię z otaczającą ją fosą. Podczas trwającej prawie 16 lat przebudowy zburzono kościół wraz z południowym skrzydłem klasztoru i wieżą. Pozostałe części klasztoru przeznaczono na pomieszczenia mieszkalne.
W rękach rodziny Balassa twierdza pozostawała przez ponad 100 lat. W 1678 roku Bzovík został zajęty przez wojska powstańców antyhabsburskich. Po wycofaniu się wojsk Thökölego, twierdza została odbudowana i przekazana w ręce kolejnego zakonu – jezuitów. Po jego kasacie twierdza stała się siedzibą seminarium ostrzyhomskiego. Aż do 1908 roku zamkiem zarządzała kapituła Estergom.
Budowla znacząco ucierpiała podczas II wojny światowej — zburzono gotycką wieżę oraz rozebrano część murów wewnętrznych. Opuszczona po wojnie zaczęła popadać w ruinę. Pierwsze prace badawcze i konserwatorskie zostały przeprowadzone dopiero pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku.
Zwiedzanie
Obiekt jest dostępny bezpłatnie, a zwiedzanie odbywa się samodzielnie. Dla odwiedzających udostępniony jest teren całej twierdzy. Istnieje możliwość zwiedzania każdej z baszt oraz pozostałości zakrystii. Na terenie twierdzy, jak na razie, nie przygotowano żadnych dodatkowych ekspozycji.
UWAGA!
Obecnie trwają prace konserwatorskie i wiele miejsc jest niezabezpieczonych. Wejście do wnętrza baszt, na balkony oraz schody odbywa się na własną odpowiedzialność!
Godziny otwarcia (wg. oficjalnej strony wsi)
| Poniedziałek – piątek | 7:30 – 15:30 |
| Sobota – niedziela | 8:30 – 18:00 |
Bibliografia
- www.obecbzovik.sk
- D.Kollar, J.Lacika, Od hradu k hradu, cz.2, wyd.1, Bratislava, DAJAMA, 2018, 978-80-8136-083-1
Napisz komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.