Belianska jaskyňa (Jaskinia Bielańska) jest najdłuższą i jednocześnie jedyną udostępnioną dla zwiedzających jaskinią w Tatrach Słowackich. Ze względu na swoje położenie (niecała godzina drogi od Zakopanego) oraz ciekawą szatę naciekową polecana jest dla osób chcących rozpocząć swoją przygodę ze słowackimi jaskiniami.
Położenie
Belianske (Bielańskie) Tatry, w przeciwieństwie do Tatr Wysokich czy Zachodnich, są zbudowane ze skał osadowych: wapieni i dolomitów. Pomimo sprzyjającej budowy geologicznej zjawiska krasowe są tu słabo rozwinięte – w obrębie pasma odkryto zaledwie 50 jaskiń. Na północnym stoku Kobylieho vrchu (Kobylego Wierchu) – najdalej wysuniętego na wschód od grani głównej szczytu, znajduje się Belianska jaskyňa (Jaskinia Bielańska). Położona jest w Narodowym Rezerwacie Przyrody, na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Dojazd do jaskini
Belianska jaskyňa (Jaskinia Bielańska) położona jest blisko ważnej międzynarodowej trasy – drogi krajowej nr 66, prowadzącej do granicy polsko – słowackiej. Stąd, z miejscowości Tatranská Kotlina, blisko jest do przejść granicznych: w Podspadach/Jurgowie – 18 km i w Łysej Polanie – 20 km. Niedaleko położone są również znane i często odwiedzane przez turystów miejscowości turystyczne po polskiej stronie: Bukowina Tatrzańska – 28 km, Białka Tatrzańska – 30 km i Zakopane – 40 km. Turyści mieszkający w najbliżej położonych dużych miastach, muszą pokonać z Krakowa jedynie 130 km, a z Katowic – 200 km. Do jaskini blisko jest także ze słowackich miejscowości: Tatranskéj Lomnicy – 10 km, Kežmarku – 20 km i Popradu – 30 km.
Przy parkingu, który położony jest przy głównej drodze, znajduje się kilka punktów gastronomicznych, sklepów z pamiątkami, park linowy, przystanek autobusowy Tatranská Kotlina – Belianska jaskyňa.
Przystanek obsługiwany jest przez polską linię autobusową kursującą między Zakopanem i Popradem. Dodatkowo na przystanku zatrzymują się lokalne autobusy, kursujące z miejscowości położonych w Wysokich Tatrach, w kierunku Łysej Polany.
Dojście do jaskini
Do otworu wejściowego, położonego na wysokości 890 m n.p.m., prowadzi szlak turystyczny o długości 1000 metrów. Szlak ma charakter ścieżki edukacyjnej. Wzdłuż szlaku ustawiono tablice edukacyjne, których treść odnosi się do ciekawostek związanych z jaskinią oraz jej okolicą. Dojście do jaskini zajmuje około 25-30 minut. Podczas spaceru trzeba pokonać różnicę poziomów 122 m.
| Odległość jaskini od parkingu | Różnica wysokości | Czas dojścia |
| 1000 m | 122 m | 25 – 30 min |
Geomorfologia
Belianska jaskyňa (Jaskinia Bielańska) powstała w ciemnoszarych wapieniach typu Gutenstein. Ruchy tektoniczne sprawiły, że skały wapienne uległy spękaniom. Wzdłuż szczelin, do głębszych części jaskini przenikała woda opadowa, mieszając się z wodami głębinowymi. Pierwotnie podziemne szczeliny były całkowicie zalane wodą. Na wygląd podziemnych korytarzy miały wpływ procesy krasowe. Woda deszczowa wnikająca w głąb ziemi zawiera pyły i gazy pochłonięte z atmosfery oraz różne związki chemiczne absorbowane podczas przenikania przez kolejne warstwy podłoża – głównie produkty rozkładu szczątków roślin i zwierząt, wśród których najważniejszym jest dwutlenek węgla. CO2 w zetknięciu z wodą reaguje i tworzy kwas węglowy. Wapień jest skałą zbudowaną głównie z węglanu wapnia (CaCO3) stosunkowo łatwo rozpuszcza się w wodzie, przez którą jest rozprowadzany w postaci roztworu. Na skały wapienne najpierw działa proces chemicznego wypłukiwania głównego budulca, nazywamy korozją. Wskutek rozpuszczania wapieni, drobna sieć szczelin i spękań stopniowo poszerza się, aż w końcu dochodzi do ich łączenia się i utworzenia systemu kanałów wypełnionych przepływającą pod ciśnieniem hydrostatycznym wodą. W miarę ich powiększania wzrasta szybkość przepływu wody i w kształtowaniu szczelin podziemnych coraz większą rolę odgrywać zaczyna mechaniczne wymywanie materiału skalnego, czyli erozja.
Dzięki tym podziemnym zjawiskom krasowym Belianska jaskyňa uzyskała bardzo bogatą, oryginalną szatę naciekową. Oprócz „standardowych” stalaktytów i stalagmitów na trasie zwiedzania na amatorów zjawisk krasowych czekają kalcytowe wodospady oraz formy naciekowe przypominające chińskie świątynie – zwane powszechnie stalagmitami pagodowymi.
Historia
Wstępne części jaskini były znane już na początku XVIII wieku. Świadczą o tym napisane na skalnych ścianach nazwiska górników, pochodzące z lat 1713 – 1731. W 1826 roku otwór wejściowy został ponownie odnaleziony przez mieszkańca ze Spišskej Beli i poszukiwacza złota z Kežmarku, jednak nie zdecydowano się wejść do wnętrza jaskini. W 1881 roku nastąpiło kolejne przypadkowe odkrycie przez J. Husza i J. Britza. W ciągu następnych kilku lat eksplorowano jaskinię i dokonano dalszych odkryć aż do Dómu Trosiek (Komory Ruin).
Jaskinię udostępniono zwiedzającym już w 1882 r. Pierwsza trasa turystyczna prowadziła tylko do Palmovéj sieňi (Sali Palmowej). Dwa lata później wydłużono ją aż do Zrúteného dómu (Komory Ruin). Do 1896 roku zwiedzanie odbywało się bez oświetlenia elektrycznego. W 1926 r. członkowie Związku Karpackiego dokonali odkrycia kolejnych pomieszczeń w okolicy Zbojníckéj (Zbójnickiej) Komory i Hudobnéj Sieňi (Sali Muzycznej/ Śpiewalni). W latach 30. XX wieku dokonano kolejnych odkryć, m.in. priepasti Peklo (Przepaści Piekło).
Zwiedzanie jaskini
Łączna długość jaskiniowych korytarzy wynosi 3 829 m, a deniwelacje – różnice pomiędzy najwyższym a najniższym punktem jaskini, 168 metrów. W jaskini przez cały rok panują specyficzne warunki: temperatura waha się w granicach 5– 6,3ºC, a wilgotność dochodzi do 97%. Dla zwiedzających udostępniono oświetloną trasę turystyczną o długości 1370 metrów. Podczas zwiedzania, trwającego około 60 – 70 minut, trzeba pokonać 860 schodów i 125 metrowe przewyższenie (podobne przewyższenie pokonamy przy okazji podejścia do jaskini). Oryginalne wejście (tzw. Górne) znajduje się 82 metry nad obecnym tunelem prowadzącym do jaskini.
Co zrobić, jeżeli nie znamy słowackiego, a chcemy zwiedzić jaskinię? Istnieje kilka możliwości. Pierwszą z nich jest uzyskanie w kasie biletowej mini-przewodnika po trasie turystycznej. Istnieje także możliwość, że przewodnik słysząc, że w grupie jest dużo polskich turystów, odtworzy komentarz w języku polskim (ale pamiętajmy, że nie jest to jego obowiązkiem).
Wstęp do jaskini jest możliwy o pełnych godzinach i wyłącznie w towarzystwie wykwalifikowanego przewodnika. W sezonie letnim (od 1 czerwca do 31 sierpnia), w przypadku duzego zainteresowania, wejścia mogą obdywać się co 30 lub 20 minut. Nie ma możliwości samodzielnego zwiedzania jaskini. Pierwsze wejście do jaskini rozpoczyna się o godz. 9:00, natomiast ostanie o 16:00. Poza sezonem (01.09. – 15.11, 27.12 – 31.12, 02.01. – 31.05.) wejścia odbywają się co 1,5 godziny: 9:30, 11:00, 12:30, 14:00. Należy pamiętać, że w PONIEDZIAŁKI wszystkie jaskinie, łącznie z Belianską, są zamknięte dla zwiedzających.
Ciekawostki
- Belianską jaskyňe (Jaskinie Bielańską) zamieszkuje 7 gatunków nietoperzy. Najliczniej reprezentowanym gatunkiem jest nocek duży (Myotis Myotis). Rzadziej występującymi gatunkami są: nocek wąsatek (Mytois mysacinus), nocek Brandta (Myotis brandtti) oraz nocek orzęsiony (Myotis emarginatus).
- Jaskinia była wykorzystywana do celów zdrowotnych i pobytów speleoklimatycznych.
- Jedna z komór zwana jest Salą Muzyczną (Hudobná Sieň). Swoją nazwę zawdzięcza odgłosom, jakie wydają krople spadające na powierzchnię jeziorka. Sala posiada bardzo dobrą akustykę, dzięki której można przekształcić ją w salę koncertową.
Ciekawe miejsca w okolicy
Bibliografia
- D. Kollár, Jaskyne, wyd.1, Bratislava, DAJAMA, 2011, Prirodne Krásy Slovenska, 978-80-8136-000-8
- P.Bella, Slovensko. Sprístupnené jaskyne, Liptovský Mikuláš, GRAFON, 80-89130-08-9
Napisz komentarz
Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.