Skalnaté pleso

Skalnaté pleso (Łomnicki Staw) – 1751 m n.p.m.

Położenie

Skalnaté pleso leży na wysokości ok. 1750 m n.p.m., w obrębie Skalnatej doliny, u podnóża południowych stoków Lomnického štítu. Jezioro mierzy 212 m długości, 85 m szerokości i 2 m głębokości. Jednak są to dane orientacyjne, bo wielkość jeziora uzależniona jest od wahań poziomu wody i opadów atmosferycznych. Niestety, w ciągu ostatnich kilku lat można zaobserwować jego powolne wysychanie.

Nazwa jeziora

Pierwotnie nazwę jeziora łączono z przepływającym przez niego Skalnatým potokiem lub słowem „łomy”, czyli kamiennymi blokami transportowanymi przez rwące, górskie strumienie. Jednak jego nazwa powstała przez przypadek. W przeszłości w pobliżu jeziora licznie występowały kozice, dlatego w XVIII wieku Juraj Bohuš Młodszy nazwał je Kozim Stawem (niem. Stainbock See), ale przez błąd językowy zostało przemianowane na Kamienny Staw (niem. Steibach See).

Zagospodarowanie

Obszar wokół jeziora jest bardzo dobrze zagospodarowany. W dawnym budynku górnej stacji kolejki mieszczą się trzy punkty gastronomiczne: bufet zewnętrzny, restauracja i kawiarnia Panorama, węzeł sanitarny oraz dolna stacja kolejki na Lomnický štít. Dla dzieci przygotowano plac zabaw Svištia krajinka, gdzie podczas zabawy będą mogły zapoznać się z tatrzańską przyrodą.

Szczyty

Znad Skalnatého plesa roztacza się panoramiczny widok na Lomnický hrebeň i Lomnické sedlo (2190 m n.p.m.), Lomnický štít (2634 m n.p.m.), Vidlový hrebeň, Kežmarský štít (2557 m n.p.m.) i Huncovský štít (2353 m n.p.m.). Na żaden z wymienionych szczytów ani grani nie prowadzi ogólnodostępny szlak turystyczny. Dla turystów dostępne są tylko Lomnický štít i Lomnické sedlo, a jedyną możliwością ich zdobycia jest wjazd jedną z dwóch kolejek. O jednej z nich przeczytacie w dalszej części artykułu.

Astronomické observatórium na Skalnatom Plese

Kilkanaście metrów powyżej tafli jeziora (1786 m n.p.m.), pomiędzy czerwonym i niebieskim szklakiem, położone jest obserwatorium astronomiczne Skalnaté pleso. Jego siedziba powstała na początku lat 40. XX wieku i wkrótce rozpoczęło swoją działalność. W 1953 roku opiekę nad obserwatorium przejęła Slovenská akadémia vied (Słowacka Akademia Nauk). W latach 50. i 60. powstały dwie dodatkowe placówki na Lomnickým štíte i Tatranskej Lomnicy.

W budynku mieści się również stacja meteorologiczna Bratysławskiego Instytutu Geofizycznego. Obserwatorium wyposażone jest w astrografy, reflektory oraz teleskop, a jego działalność związana jest głównie z obserwacją komet, tzw. gwiazd zmiennych, oraz innych niewielkich ciał niebieskich. Co ciekawe, jedna z planetoid odkrytych w 1975 roku została nazwa na cześć obserwatorium – (2619) Skalnaté Pleso.

Dla miłośników astronomii przygotowano nietypową atrakcję, czyli Večere pod hviezdami (Kolację pod gwiazdami). W pakiecie znajduje się m.in. przejazd kolejką nad Skalnaté pleso, kolacja z muzyką na żywo, wykład pracowników obserwatorium astronomicznego oraz czas na oglądanie nocnego nieba. Więcej o informacji znajdziecie na stronie vt.sk

Lanovka Tatranská Lomnica-Štart- Skalnaté pleso

Historia

Pierwszy pomysł zbudowania kolejki prowadzącej na jeden z Tatrzańskich szczytów zrodził się w listopadzie 1895 roku, podczas zebrania Węgierskiego Towarzystwa Przyrodniczego. Jednak przez ponad czterdzieści lat naukowcy nie mogli dojść do porozumienia, który szczyt wybrać. Jako pierwszy wskazano położony nad Starym Smokovcem Slavkovský štít (2453 m n.p.m. ), kolejnym kandydatem był najwyższy tatrzański szczyt – Gerlach (2655 m n.p.m.), ale ostatecznie wybór padł na Lomnický štít (2634 m n.p.m.).

Dwa lata przed wybuchem II Wojny Światowej z Tatranskej Lomnicy nad Skalnaté pleso zaczęła kursować pierwsza, dwukabinowa kolejka linowa, a już trzy lata później uruchomiono połączenie z Lomnickým štítem. Kursujące na zasadzie wahadła dwa wagoniki w ciągu 18 minut pokonywały trasę liczącą ponad 4 km długości oraz 9 metalowych podpór. Jednorazowo każdym z wagoników mogło podróżować jedynie 31 osób. W tym czasie dolna stacja znajdowała się w pobliżu Grand Hotelu Praha.

Na przełomie lat 60 i 70. XX w., ze względu na szybki rozwój narciarstwa w regionie Wysokich Tatr, zadecydowano o budowie nowej linii kolejki. W tym celu, w pobliżu hoteli Sasanka i Zora Family wybudowano nową dolną stację kolejki oraz zwiększono jej przepustowość poprzez uruchomienie dodatkowych 4-osobowych wagoników. Podczas modernizacji w 2015 roku wymieniono stare wagoniki na nowe 15-osobowe gondole, przystosowane dla potrzeb narciarzy oraz przeniesiono górną stację kolejki.

Od kilku lat pierwszy etap Tatranská Lomnica – Štart odbywa się kolejką krzesełkową, z czteroosobowymi zamykanymi kanapami. Drugi zaś przestronnymi 15-osobowymi gondolami. Podczas 15-20 minutowej podróży (czas zależy od ilości osób czekających na Štarcie na przesiadkę) turyści pokonują prawie 1000 metrów przewyższenia.

W pobliżu dolnej stacji kolejki znajduje się parking, sklepy z pamiątkami i wyposażeniem sportowym oraz niewielkie punkty gastronomiczny. Bilety na tzw. lanovke można zakupić w tradycyjnej kasie biletowej, kasie samoobsługowej lub on-line.

Lomnické sedlo (2189 m n.p.m.)

Lomnické sedlo (Łomnicka Przełęcz) położone jest w obrębie odchodzącej od Lomnického štítu południowej grani (Lomnický hrebeň), pomiędzy szczytami Lomnická Kopa i Veľka Lomnicka veža. Przełęcz leży na północny-zachód od Skalnatého plesa. Pierwsze wejścia na przełęcz miały miejsce w 1793 r. (letnie) i 1882 r. (zimowe). W latach 50. XX wieku 1957-59 powstał pierwszy wyciąg krzesełkowy dla narciarzy.

Obecnie, na wysokość prawie 2200 m n.p.m. kursuje dwuosobowa krzesełkowa kolej linowa. Przy górnej stacji kolejki znajduje się początek zielonego szlaku prowadzącego przez Lomnický hrebeň na Veľką Lomnicką veže (2215 m n.p.m.). Przejście w obie strony, ponad kilometrowym szlakiem zajmie nam około 30 minut.

Z Lomnického hrebeňa roztacza się widok na Popradską kotlinę, Malą Studeną dolinę wznoszące się nad nią szczyty Prostredný hrebeň i Slavkovský štít, Skalnatą dolinę oraz Lomnický štít.

W okresie zimowym wschodnie stoki Lomnického sedla zamieniają się w dwie trasy narciarskie: numer 7 oraz francuską muldę. Obie trasy zaliczane są do najtrudniejszych w Tatrach i polecane są wykwalifikowanym narciarzom. Więcej informacji o zimie w Wysokich Tatrach znajdziecie w naszym artykule Co robić po nartach w Wysokich Tatrach?

Dokąd dalej? – szlaki turystyczne

Czerwonym szlakiem (Tatrzańską Magistralą) możemy udać się na północ w kierunku Veľkej Svišťovki i Chaty pri Zelenom plese lub na południowy zachód do chaty Zamkovského i Hrebienok.

Niebieskim szlakiem możemy zejść przez Malą Svišťovke na Štart. Z kolei zielonym szlakiem dotrzemy na Štart, a następnie do Tatranskej Lomnicy.

Warto wspomnieć, że zielony szlak może być alternatywą dla osób, które nie chcą skorzystać z kolejki i wolą samodzielnie wspiąć się na wysokość ponad 1700 m n.p.m. Na wejście z Tatranskej Lomnicy należy przeznaczyć około 3 godzin. Szlak miejscami jest dość stromy, wysłużony i częściowo pokrywa się z przebiegiem nartostrady.

Nasza opinia

Wyprawę nad Skalnaté pleso polecamy wszystkim odwiedzającym tę część Tatr. Zaledwie kilka minut podróży kolejką … i znajdziemy się u podnóża trzeciego co do wysokości szczytu w słowackich Tatrach, czyli Lomnického štítu.

Skalnaté pleso to również jedno z większych skrzyżowań szlaków turystycznych. Znad stawu prowadzi kilka szlaków turystycznych o zróżnicowanym stopni trudności. O dwóch z nich przeczytacie w naszych poprzednich artykułach: Veľká Svišťovka oraz Malá Svišťovka.

Jeśli nie planujecie dalszych pieszych wędrówek, to polecamy spacer wokół jeziora ścieżką edukacyjną (czas przejścia około 20 min) lub wjazd jedną z dwóch kolejek na wysokość ponad 2000 m n.p.m. Również dla najmłodszych turystów przygotowano kilka atrakcji, w tym plac zabaw Svištia krajinka.

Bibliografia

• Lacika J., Tatry – przewodnik turystyczny, wyd. 1, Bratysława, Dajama, 1999
• Lacika J., Vysoké Tatry, wyd.3, Bratysława, Dajama, 2020
• Kucharík J., Tatry – turistický sprievodca, Dajama, 2019
• Jędrzejewski D., Słowacja. Góry dla niecierpliwych, Warszawa, National Geographic Society, 2015, ISBN: 9788375964981
• www.vt.sk